Prawo Pomocy

Prawo pomocy obejmuje zwolnienie strony od kosztów sądowych oraz bezpłatne ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Zakres prawa pomocy może być całkowity lub częściowy. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy nie przysługuje stronie w razie oczywistej bezzasadności jej skargi.

Tryb przyznawania prawa pomocy:

• prawo pomocy może być przyznane w określonej sprawie na wniosek strony złożony zarówno przed wszczęciem postępowania jak i w toku postępowania w tej sprawie. Wniosek ten jest zwolniony od opłat sądowych;
• właściwym do rozpoznania wniosku o przyznanie prawa pomocy jest ten wojewódzki sąd administracyjny, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy. Jeśli strona nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby na obszarze właściwości tego sądu, to wniosek może złożyć w każdym innym wojewódzkim sądzie administracyjnym, który niezwłocznie przesyła wniosek do sądu właściwego;
• wniosek o przyznanie prawa pomocy musi odpowiadać wymogom formalnym i być złożony na urzędowym formularzu, według wzoru określonego przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia;
• sąd może zobowiązać stronę do złożenia dodatkowego oświadczenia lub przedłożenia dokumentów źródłowych dotyczących jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. Szczegółowe rodzaje dokumentów źródłowych oraz okresy, za jakie mają być dokumentowane dane o majątku, dochodach i stanie rodzinnym określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2015 r. w sprawie określenia wzoru i sposobu udostępniania urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz sposobu dokumentowania stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy (Dz.U. z 2015 r., poz. 1257 ze zm.);
• niezłożenie wniosku na urzędowym formularzu lub nieuzupełnienie jego braków w zakreślonym terminie powoduje, że wniosek pozostawia się bez rozpoznania;
• strony korzystające z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych mogą wnosić o ustanowienie zastępstwa prawnego w trybie i na zasadach prawa pomocy;
• strona we wniosku może wskazać imiennie określonego pełnomocnika procesowego. Powoduje to ten skutek, że w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym pełnomocnikiem Okręgowa Rada Adwokacka, Okręgowa Izba Radców Prawnych, Krajowa Rada Doradców Podatkowych lub Krajowa Rada Rzeczników Patentowych wyznaczy zastępcę wskazanego przez stronę.

Ustanowienie pełnomocnika procesowego w ramach prawa pomocy jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa.

Przyznane prawo pomocy może być cofnięte w całości lub w części w razie ujawnienia, że okoliczności, które były podstawą jego przyznania, nie istniały lub przestały istnieć. Jeżeli strona cofnie wniosek lub rozpoznanie wniosku stało się zbędne, postępowanie w sprawie przyznania prawa pomocy umarza się. Postanowienie o przyznaniu, cofnięciu, odmowie przyznania prawa pomocy albo umorzeniu postępowania w sprawie przyznania prawa pomocy doręcza się stronie, która złożyła wniosek. Środek zaskarżenia przysługuje wyłącznie wnioskodawcy. Od sprzeciwu i zażaleń wnoszonych w sprawie prawa pomocy nie pobiera się opłat sądowych.

Formularze wniosku o przyznanie prawa pomocy oraz dla pełnomocników wyznaczonych z urzędu (format PDF):

PDFwzór formularza o przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej.pdf (176,25KB)
PDFwzór formularza o przyznanie prawa pomocy osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.pdf (178,01KB)
PDFformularz dla pełnomocników świadczących pomoc prawną z urzędu.pdf (671,60KB)

Formularze wniosku o przyznanie prawa pomocy oraz dla pełnomocników wyznaczonych z urzędu (format DOC):

DOCwzór formularza o przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej.doc (74,00KB)
DOCwzór formularza o przyznanie prawa pomocy osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.doc (63,00KB)
DOCformularz dla pełnomocników świadczących pomoc prawną z urzędu.doc (24,55KB)

PDFwykaz instytucji świadczących pomoc prawną.pdf (155,85KB)

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.)
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 sierpnia 2015 r. - Regulamin wewnętrznego urzędowania wojewódzkich sądów administracyjnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1177)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2015 r. w sprawie określenia wzoru i sposobu udostępniania urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz sposobu dokumentowania stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy (Dz.U. z 2015 r., poz. 1257 z późn. zm.) 
• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. – o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 945)