Wykonywanie orzeczeń sądu
Wykonaniu podlegają prawomocne orzeczenia sądowe, tj. takie, od których nie została wniesiona skarga kasacyjna w terminie przewidzianym w art. 177 § 1 i § 2 Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.pdf (516,07KB); dalej jako: p.p.s.a.), skarga kasacyjna została prawomocnie odrzucona lub sąd pierwszej instancji (wsa) umorzył postępowanie kasacyjne oraz te, w przypadku których skarga kasacyjna została rozpoznana przez Naczelny Sąd Administracyjny i oddalona lub sąd II instancji umorzył postępowanie odwoławcze.
Stosownie do treści art. 286 § 1 cytowanej wyżej ustawy sąd pierwszej instancji po uprawomocnieniu się swego orzeczenia kończącego postępowanie zwraca akta administracyjne organowi administracji publicznej, załączając odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności. Termin do załatwienia sprawy przez organ administracji publicznej określony w przepisach prawa lub wyznaczony przez sąd liczy się od dnia doręczenia akt organowi (art. 286 § 2 p.p.s.a.).
W określonej sytuacji stronie, która poniosła szkodę, przysługuje odszkodowanie od organu, który wydał decyzję. Ma to miejsce w sytuacji gdy:
- sąd w orzeczeniu uchyli zaskarżoną decyzję, a organ - rozpoznając sprawę ponownie - umorzy postępowanie (art. 287 pkt. 1 p.p.s.a.) lub
- stwierdzi nieważność aktu albo ustali przeszkodę prawną uniemożliwiającą stwierdzenie nieważności aktu (art. 287 pkt. 2 p.p.s.a.).
Strona może dochodzić odszkodowania przed sądem powszechnym.
Skutki niewykonania orzeczenia sądu przez organ administracji publicznej reguluje przepis art. 154 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, który stanowi:
§ 1. W razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy, może wnieść skargę w tym przedmiocie, żądając wymierzenia temu organowi grzywny.
§ 2. Sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku, jeżeli pozwala na to charakter sprawy oraz niebudzące uzasadnionych wątpliwości okoliczności jej stanu faktycznego i prawnego. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.
§ 3. Wykonanie wyroku lub załatwienie sprawy po wniesieniu skargi, o której mowa w § 1, nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania lub oddalenia skargi.
§ 4. Osobie, która poniosła szkodę wskutek niewykonania orzeczenia sądu, służy roszczenie o odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.
§ 5. Odszkodowanie, o którym mowa w § 4, przysługuje od organu, który nie wykonał orzeczenia sądu. Jeżeli organ w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku o odszkodowanie nie wypłacił odszkodowania, uprawniony podmiot może wnieść powództwo do sądu powszechnego.
§ 6. Grzywnę, o której mowa w § 1, wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów.
§ 7. Uwzględniając skargę sąd może przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6.